Gry wideo w życiu dzieci w wieku wczesnoszkolnym

Rodzice często zastanawiają się, czy ich dzieci powinny grać w gry wideo, czyli gry cyfrowe, które uruchomić można na komputerze, tablecie, telefonie lub przy użyciu konsoli. Dla wielu z nich nie jest również jasne, jakie gry zaproponować swoim dzieciom, by było to dobre dla ich rozwoju.

Instytut Badań Edukacyjnych przeprowadził badanie na temat grania przez dzieci w gry. Badaniu poddano dwie grupy wiekowe – dzieci 6- i 7-letnie oraz dzieci 11- i 12-letnie. W grupie dzieci w wieku wczesnoszkolnym okazało się, że niemal 2/3 z nich gra w różne gry. Spośród nich 61% gra w gry komputerowe, 60% w planszowe, 12% gra na konsoli, a 6,3% na urządzeniach mobilnych (np. tablet, telefon). Można więc stwierdzić, że granie w gry wideo jest popularną rozrywką wśród dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Warto wspomnieć również o tym, że według raportu PARP „The game industry of Poland 2020” w naszym kraju około 16 mln osób gra w gry wideo. Oznacza to, że wiele dzieci od najmłodszych lat widzi, że jest to chętnie wybierana rozrywka przez ich bliskich. Biorąc pod uwagę, że dzieci uczą się poprzez obserwację, nie może dziwić, że same również chcą grać w gry. 

Kilka słów o grach

Istnieje wiele rodzajów gier. Gra wideo może być przeznaczona dla jednego gracza – to tzw. gra single player. W takiej grze można zwykle zapisać jej stan i wyłączyć ją w dowolnym momencie bądź skorzystać z funkcji pauzy. Czynności, jakie można wykonać w grze, są ograniczone przez z góry określoną zawartość. Korzystanie z takiej gry zwykle nie wymaga połączenia z Internetem. Jeśli trzeba zmierzyć się z przeciwnikiem, jest on sztuczną postacią, stworzoną przez komputer. 

Istnieją również gry wieloosobowe, tzw. gry multiplayer. Pozwalają one na przeprowadzenie rozgrywki w kilka lub kilkanaście osób. Popularne gry multiplayer potrafią skupiać nawet kilkadziesiąt milionów osób z całego świata, które grają w tym samym momencie. Przeciwnicy mogą być sztuczni (generowani cyfrowo), jednak najczęściej są nimi inni gracze. 

Gry podzielić można również ze względu na rodzaj zadań, jakie stoją przed graczem. Najpopularniejsze z nich to:

• Gry przygodowe – fabuła jest tu zwykle bardzo rozbudowana. W trakcie gry gracz stopniowo poznaje jej zawartość, wykonuje zadania, rozwiązuje zagadki. 
• Gry cRPG – obecnie zajęły one miejsce gier przygodowych. Są do nich podobne, lecz bardziej rozbudowane. Gracz odgrywa określoną rolę. Może to być np. rola czarodzieja, wojownika, kapłana itp. Zadaniem gracza jest stworzenie swojej postaci – od wyglądu po siłę, moc i inne atrybuty. W trakcie gry należy rozwijać umiejętności postaci oraz odpowiednio reagować na zewnętrzne wydarzenia i okoliczności. 
• Gry zręcznościowe – zadaniem gracza jest dotarcie do celu pokonując przeszkody i zasadzki. Najczęściej w grach zręcznościowych można zbierać dodatkowe punkty, nagrody, wzmocnienia itd. 
• Gry sportowe – są to znane z rzeczywistości konkurencje sportowe przeniesione na ekran. Gracz bierze udział w meczu, wyścigach, skokach narciarskich itd. 
• Gry strategiczne – jak nazwa wskazuje, zadaniem gracza jest opracowanie i działanie według strategii, która ma przynieść mu wygraną. Najczęściej w tego rodzaju grach rozbudowuje się miasto, tworzy armię, prowadzi handel itp.
• Gry symulacyjne – gra imituje czynności, które można wykonać w rzeczywistym świecie. Gracz może np. pilotować samolot lub statek kosmiczny. Różnica pomiędzy grą symulacyjną a strategiczną jest taka, że w tej pierwszej gracz sam kieruje pojazdami, maszynami itd., a w tej drugiej „z góry” nadzoruje to, co się dzieje.           

Na temat wpływu gier na rozwój i zachowanie dzieci przeprowadzono wiele badań – zarówno w Polsce, jak i za granicą. Na ogół mówią one o tym, że gry mogą wspierać rozwój dzieci i pomagać im rozwijać niektóre umiejętności. Mogą również wpływać na nie negatywnie, a wręcz stanowić niebezpieczeństwo. Z całą pewnością niezbędna jest edukacja dzieci i rodziców oraz wprowadzanie w domu zasad korzystnych dla wszystkich domowników.

Zwróć uwagę na oznaczenia umieszczone na grze 

Wielu rodziców zastanawia się nad tym, na co zwracać uwagę przy kupowaniu gier dla dzieci. Bardzo pomocne może być korzystanie z oznaczeń PEGI. PEGI to skrót oznaczający Ogólnopolski System Klasyfikacji Gier. System PEGI bierze pod uwagę treści zawarte w grze. Na tej podstawie klasyfikuje ją jako odpowiednią dla danej grupy wiekowej. Oto symbole oznaczeń wiekowych: 

Użytkownikami gier, które otrzymały powyższe oznaczenia, mogą być dzieci w wieku wczesnoszkolnym. W systemie PEGI istnieją jeszcze trzy oznaczenia kategorii wiekowej – 12+, 16+, 18+. W grach tych może pojawić się: przemoc wobec realistycznych, ludzkich postaci, wulgaryzmy, nawiązania do seksualności oraz korzystania z używek (alkohol, narkotyki, papierosy). Intensywność oraz dosłowność tych elementów jest tym wyższa, im wyższa kategoria wiekowa. Z całą pewnością gry te nie powinny być używane przez dzieci w wieku wczesnoszkolnym. 

Dzięki oznaczeniom PEGI rodzice mogą dowiedzieć się również, jakiego rodzaju negatywne treści znajdują się w danej grze. Oto niektóre z oznaczeń: 

Oznaczenia PEGI są ważną informacją dla rodziców, ale przed kupieniem gry warto dodatkowo poszerzyć swoją wiedzę o niej. Można to zrobić np. czytając w Internecie recenzje i opisy gry. 

Wypracujcie domowe zasady grania w gry 

Kolejnym ważnym elementem zwiększającym bezpieczeństwo dziecka jest opracowanie zasad dotyczących grania. Można je wspólnie spisać bądź zawrzeć z dzieckiem „umowę ustną”. Ważne jest, by wziąć pod uwagę potrzeby i pragnienia dziecka oraz wyrazić dla nich zrozumienie, nawet jeśli nie będą mogły być zaspokojone. Dialog i negocjacje są ważnymi elementami tworzenia domowych zasad. 

Istotne jest to, by wyjaśnić dziecku powód wprowadzania określonych zasad. Dobrze jest również porozmawiać o tym, dlaczego dzieci nie powinny grać w gry przeznaczone dla starszych grup wiekowych. Można tu zastosować proste i szczere wyjaśnienia, np.: „W tej grze występuje przemoc. Mogą pojawić się sceny, które cię wystraszą i sprawią, że będziesz czuł się źle. Rozumiem, że ta gra może wydawać ci się ciekawa. Zależy mi jednak na dbaniu o ciebie i twoje bezpieczeństwo”. 

Jeśli dziecko reaguje na takie komunikaty dużą złością lub smutkiem, należy przyjrzeć się jego emocjom i spróbować rozumieć, skąd się one biorą. Może się np. okazać, że niektóre dzieci z klasy czy otoczenia dziecka grają w gry, które nie są dla nich przeznaczone. Oczywiście, każdy rodzic jest odpowiedzialny za własne dziecko, jednak temat ten warto poruszyć na forum. Może się wówczas okazać, że inni rodzice nie są świadomi tego, że dana gra przeznaczona jest dla starszych dzieci. Czasem wspólny front z innymi rodzicami jest możliwy do osiągnięcia.     

Oto zalecenia, o których warto pamiętać sporządzając domową umowę dotyczącą grania przez dzieci w wieku wczesnoszkolnym:

• Gry powinny być wybierane wspólnie przez rodzica i dziecko. Dzieci nie powinny same instalować gier. Zawsze należy jednak wysłuchać i podejść poważnie do propozycji dziecka.   
• Grać można przez określony czas. Każda rodzina powinna ustalić limit czasowy oraz częstotliwość odpowiednie dla swojego trybu życia. Należy jednak brać pod uwagę aktualne zalecenia dotyczące czasu ekranowego. Dzieci w wieku wczesnoszkolnym nie powinny spędzać przed ekranami więcej niż dwie godziny dziennie.
• Gry nie mogą stać się najważniejszą i najbardziej dominującą aktywnością dziecka. Bardzo ważną rolę dla rozwoju dziecka nadal odgrywają: zabawa, aktywność na świeżym powietrzu, kontakt z rówieśnikami i rodziną. 
• Najlepiej jest, gdy rodzice towarzyszą swoim dzieciom, kiedy te grają. Bezwzględnie jednak powinni być wtedy w domu.
• Jeśli dziecko podczas grania w grę rozmawia z innymi graczami, rodzic powinien być przy tym obecny. 
• Warto wprowadzać dni wolne od urządzeń ekranowych. Najlepiej, by obowiązywały one wszystkich domowników. 

Dla wielu dzieci we wczesnym wieku szkolnym gry są ważnym elementem rzeczywistości. Warto pokazać im, że również na ten temat mogą spokojnie porozmawiać z rodzicem. Zwiększa się wówczas szansa na to, że jeśli coś związanego z grami zmartwi je lub zaniepokoi, powiedzą o tym rodzicowi.

---

Czy ten artykuł był: