Życie towarzyskie dziecka – pierwsze odwiedziny i „nocowanki”

Okres przedszkolny i wczesnoszkolny to czas, kiedy dzieci najczęściej z roku na rok odczuwają coraz większą potrzebę posiadania życia towarzyskiego i kontaktu z rówieśnikami. Często okazuje się, że wspólne zabawy na placu zabaw, w przedszkolu oraz w szkole przestają wystarczać.

Pojawiają się pierwsze propozycje odwiedzin w domu, a nawet „nocowanek”. Ten etap życia często cieszy rodziców, ale może również wzbudzać pewien niepokój. Czy moje dziecko będzie potrafiło odpowiednio zachować się w domu kolegi czy koleżanki? Jak zareaguje na panujące tam zasady, które mogą być inne niż w naszym domu? A co jeśli będą one znacząco odbiegać od naszych, zwłaszcza w istotnych sprawach, takich jak urządzenia ekranowe?

Umiejętności społeczne twojego dziecka

Umiejętności społeczne pomagają dzieciom zachowywać się odpowiednio w domu, w przedszkolu, w szkole oraz w innych sytuacjach społecznych. Odpowiednio, czyli z szacunkiem do siebie oraz innych. Oczywiście, na różnych etapach rozwoju mogą być one opanowane w różnym stopniu. Trudno oczekiwać od trzyletniego dziecka, aby znało wszystkie zasady kulturalnego zachowania przy stole czy prowadzenia rozmów z dorosłymi. Ważne, aby nie wymagać od dziecka przestrzegania zasad, których z racji wieku i stopnia rozwoju nie może jeszcze w pełni zrozumieć i wprowadzić w życie. Zamiast tego dobrze jest dawać dziecku właściwy przykład i każdego dnia pomagać mu rozwijać umiejętności społeczne, również te, które mogą mu się przydać, kiedy będzie odwiedzało swoich rówieśników.

Jeśli dziecko otrzymuje zaproszenie od swoich przyjaciół lub zaprasza ich do siebie, porozmawiaj z nim o tym, że jego zachowanie podczas tych spotkań jest bardzo ważne. Umawianie się na wspólne zabawy może bowiem wzmocnić relację, ale również wystawić ją na próbę.

Warto pokazywać dziecku, w jaki sposób może dbać o przyjaciela, którego do siebie zaprosiło. Często zdarza się, że kolega lub koleżanka potrzebują pomocy w znalezieniu czegoś, np. chusteczki higienicznej, jednak krępują się poprosić o tę pomoc. Mogą również czuć onieśmielenie, kiedy potrzebują napić się lub skorzystać z toalety. Warto zachęcać dziecko do empatycznego zachowania. Możesz poprosić je na początku wizyty, aby pokazało przyjacielowi ważne pomieszczenia w domu, a także, gdzie znajduje się woda i przekąski. Przed przyjściem przyjaciela wyjaśnij dziecku, że czynności, z którymi ono radzi sobie dobrze, ponieważ jest w swoim domu, mogą stanowić problem dla jego kolegi lub koleżanki. Może to być np. zalogowanie się do konsoli do gier, jeśli dzieci umówiły się na wspólne granie. Zachowywanie się w życzliwy i pomocny sposób pomoże drugiej osobie poczuć się dobrze.

Trudna sztuka dzielenia się

Wspieraj swoje dziecko w kwestiach związanych z dzieleniem się. To jeden z bardziej kontrowersyjnych tematów wśród rodziców. Czasem można usłyszeć dyskusje, w których ścierają się dwa odrębne poglądy. Jedni uważają, że „dobrze wychowane dziecko powinno dzielić się wszystkim”. Inni zaś twierdzą, że jeśli nie chce, nie musi dzielić się niczym.

Zapraszając do domu kolegę lub koleżankę nasze dziecko z pewnością ma ochotę spędzić czas na wspólnej zabawie. Najpewniej jednak nie zastanawia się przed odwiedzinami nad kwestiami związanymi z używaniem jego zabawek przez inne osoby. Podczas spotkania czasem okazuje się, że pokój dziecka jest pełen bardzo dla niego cennych zabawek, skarbów, konstrukcji i projektów. U niektórych dzieci pojawia się stres i napięcie, kiedy inni chcą korzystać z tych rzeczy. Z jednej strony dziecku zależy, aby przyjaciel dobrze czuł się w jego domu i chciał go odwiedzić ponownie, z drugiej może mieć problem z podzieleniem się swoją przestrzenią.

Możesz wesprzeć dziecko poruszając temat dzielenia się przed spotkaniem. Zaplanujcie wspólnie tę wizytę. Zastanówcie się, które rzeczy są dla dziecka szczególnie cenne i którymi nie chce się dzielić. Później zadajcie sobie pytanie o to, co dziecko może zrobić, aby kolega lub koleżanka nie korzystali z tych szczególnie cennych przedmiotów. Być może wystarczy schować je do szafy? Stworzenie takiego planu może pomóc dziecku poczuć się mniej przytłoczonym.

Gdy w domu przyjaciela panują inne zasady…

Warto rozmawiać z dzieckiem o tym, że w różnych domach panują różne reguły. Każda rodzina jest wyjątkowa, co sprawia, że zasady w niej panujące są dostosowane do historii, poglądów i potrzeb jej członków. Niekiedy rodzice boją się, że dziecko będzie sprzeciwiać się zasadom panującym w jego domu, jeśli te obowiązujące u kolegi czy koleżanki wydadzą mu się atrakcyjniejsze. Co możesz zrobić, jeśli odczuwasz taki niepokój?

• Nie narzucaj autorytarnie zasad panujących w waszym domu. Staraj się ustanawiać reguły na drodze rozmów i negocjacji. Jeśli ustalasz samodzielnie jakąś zasadę, zawsze tłumacz, dlaczego jej przestrzeganie uważasz za ważne.
• Nie bój się rozmawiać z dzieckiem o tym, dlaczego w domu jego przyjaciela panują inne zasady. Bądź szczery i mów o swoich emocjach i potrzebach. Jednocześnie nie oceniaj i nie krytykuj innych ludzi. Nie zapominaj pokazać dziecku, że jego perspektywa jest dla ciebie ważna. Możesz powiedzieć: Widzę, że bardzo podoba ci się, że w domu Antka przed snem można korzystać z tabletu i oglądać na nim bajki, a nawet grać. Słyszę też, że masz żal, że u nas w domu przed snem nie korzystamy z ekranów. Jak wiesz, każda rodzina jest inna i mogą panować w niej inne zasady. Różnimy się od siebie poglądami i podejściem do wielu spraw. Ważne jest dla mnie, abyś wysypiał się, ponieważ zależy mi na twoim dobrym rozwoju i samopoczuciu. Wiem, że kiedy przed spaniem korzystasz z tabletu, gorzej śpisz i kiepsko się rano czujesz. Możemy jeszcze raz porozmawiać o naszych zasadach ekranowych i sprawdzić, czy chcemy i możemy coś w nich zmienić.
• Choć zasady w innych domach mogą być zróżnicowane, rozmawiaj z dzieckiem o pewnych ogólnych regułach, które zawsze warto mieć na uwadze. Zwykle inni ludzie mogą czuć się niekomfortowo, jeśli ktoś w ich domu np.: bez pytania wyjmuje jedzenie z lodówki, je w pomieszczeniu innym niż kuchnia lub jadalnia, włącza telewizor lub komputer bez pytania o zgodę, wchodzi do pokoju innych osób, karmi zwierzęta. Zastanówcie się, które z tych zasad są ważne dla was, kiedy przyjmujecie gości. Czy jest coś, co dodalibyście do tej listy?
• Bądź dla dziecka dobrym przykładem na to, jak można zareagować, gdy ktoś przekracza nasze granice. Wyrażaj swoje potrzeby w jasny sposób, np.: Nie czuję się dobrze, kiedy bierzesz do ręki mój telefon. Jeśli potrzebujesz z niego skorzystać, proszę, zapytaj o to.

Niekiedy jest tak, że rodzice towarzyszą swoim dzieciom podczas pierwszych odwiedzin w domach przyjaciół. Mają wówczas szansę na bieżąco zwracać uwagę dziecka na ważne kwestie. Do ich zadań należy również ocenienie, czy dziecko jest gotowe na samodzielne odwiedziny oraz „nocowanki”. Ważnym sygnałem świadczącym o tej gotowości jest np. to, że samo prosi o możliwość takiego spędzenia czasu, a w przypadku nocowania to, że spokojnie przesypia całe noce. Dobrze jest jednak zachować elastyczność i pamiętać o tym, że to zupełnie naturalne, że w życiu towarzyskim dziecka będą miały miejsce zarówno wzloty, jak i upadki.

---

Czy ten artykuł był: